Interakcje leków z żywnością

W ostatnich latach zwraca się większą uwagę na to, jak ważną rolę odgrywa żywność i sposób żywienia w procesie farmakoterapii.

Wykazano, że wiele powikłań farmakoterapii związanych jest z niekorzystnym działaniem żywności na wchłanianie, metabolizm i wydalanie leków z organizmu. Niektóre z tych interakcji są bardzo groźne i mogą prowadzić nawet do zaburzeń rytmu serca, gwałtownego wzrostu ciśnienia tętniczego krwi albo hipotonii ortostatycznej. Oceniono, że interakcje leków z żywnością mogą istotnie pogorszyć skuteczność leczenia, wydłużyć okres hospitalizacji oraz w konsekwencji zwiększyć jego koszty.

Działanie większości leków podanych pacjentowi zależy od bardzo wielu czynników. Wiąże się ono w dużym stopniu z uwalnianiem leku z tabletek lub kapsułek, z jego wchłanianiem, transportem, dystrybucją oraz wydalaniem leku i jego metabolitów z organizmu. Niezmiernie ważne są także przemiany biochemiczne jakim lek podlega w organizmie. Zakres i szybkość tych przemian warunkują, jaka będzie aktywność biologiczna powstałych metabolitów leku oraz jaki będzie czas i skuteczność jego działania.

Większość składników naszej diety (takich jak: białko, tłuszcze, błonnik, flawonoidy, furanokumaryny, składniki mineralne witaminy, kofeina, tyramina i inne) może modyfikować praktycznie każdy etap farmakokinetyki leku, tj. wchłanianie i biodostępność oraz metabolizm i jego wydalanie. Większość poznanych dotychczas interakcji pomiędzy żywnością, a lekami wiąże się z wchłanianiem leku, jego przemianami biochemicznymi w organizmie, głównie w wątrobie i jelitach, oraz jego wydalaniem. Czasami dochodzi także do synergicznego działania leku i składników żywności, przy czym siła działania leku może ulec zwielokrotnieniu. Tabela 1 przedstawia możliwe mechanizmy i skutki interakcji. Tabela 2 przedstawia przykłady interakcji pomiędzy składnikami żywności a lekami.