Interakcje pomiędzy żywnością a lekami

Interakcje między lekiem a żywnością mogą skutkować ograniczeniem skuteczności leczenia lub zwiększeniem ryzyka wystąpienia działań niepożądanych.

Wiedza wśród pacjentów na temat interakcji zachodzących pomiędzy składnikami żywności i lekami jest niewielka. Niekiedy słyszy się o negatywnym wpływie soku grejpfrutowego na niektóre leki, czy o wpływie leków diuretycznych na zwiększone wydalanie składników mineralnych z organizmu. Pacjentom jednak brakuje wiedzy o konsekwencjach różnych interakcji dla zdrowia lub przebiegu leczenia.

Problem interakcji pomiędzy żywnością a lekami jest bardzo złożony. Odżywanie może bowiem wpływać na różne przemiany leków w organizmie, takie jak: uwalnianie, wchłanianie, dystrybucję, metabolizm, jak również eliminację leku. Dochodzić może także do synergicznego lub antagonistycznego działania leku i składników żywności.

Niektóre leki, aby prawidłowo działały, powinny być przyjmowane w określonym odstępie czasu pomiędzy posiłkami, podczas gdy inne – w trakcie posiłków. Aby uniknąć interakcji, powinno się zawsze zapytać lekarza lub farmaceutę o sposób przyjmowania leku w stosunku do posiłku lub sprawdzić zalecenia podane w ulotce.

Kolejną kwestią są interakcje pomiędzy lekami a składnikami szeroko stosowanymi w suplementach diety. W wielu sytuacjach pacjent nie podaje lekarzowi informacji na temat tego, jakie suplementy diety przyjmuje, traktując je jako nieistotne. Bardzo często lekarz nie pyta, jakie środki przyjmuje pacjent, nie posiadając odpowiedniej wiedzy co do ich wpływu na działanie zaleconego leku. Niewiedza ta może prowadzić do wielu niekorzystnych konsekwencji dla zdrowia pacjenta.

Niektóre leki mogą z kolei wpływać na poziom składników mineralnych czy witamin w organizmie (np. zwiększać lub zmniejszać ich wydalanie), powodując konieczność zmiany ilości tych składników w diecie.

Świadome żywienie
Narażenie na interakcje wśród pacjentów leczonych w podstawowej opiece zdrowotnej występuje dość często i prawdopodobnie wpływa negatywnie na wynik leczenia, samopoczucie pacjenta, wydłużanie czasu leczenia lub hospitalizacji oraz zwiększa koszty farmakoterapii u wielu chorych. Należy podkreślić, że nie wszystkie interakcje, do których dochodzi, muszą dawać istotne następstwa kliniczne. Jednak, jeśli nawet tylko połowa z nich spowoduje brak działania leków lub objawy niepożądane wymagające leczenia lub hospitalizacji, to możemy stwierdzić, że zjawisko to jest istotnym problemem zdrowia publicznego – zwłaszcza, gdy na świecie i w Polsce stale zwiększa się konsumpcja leków.

Jak ważne jest to zagadnienie świadczą podejmowane w niektórych krajach próby opracowania metod i procedur wewnątrzszpitalnych. Normy te mają na celu zmniejszenie częstości występowania powikłań farmakoterapii, związanych z niekorzystnym działaniem żywności na wchłanianie, metabolizm i wydalanie leków z organizmu.

Wiedza pacjenta na temat prawidłowego przyjmowania leku względem posiłku lub unikania niektórych produktów umożliwiłaby uniknięcia ryzyka interakcji pomiędzy żywnością a lekami. W związku z tym istotne jest upowszechnianie – zarówno wśród lekarzy, jak i pacjentów – wiedzy na temat możliwych interakcji pomiędzy żywnością a lekami.