Imbir – przyprawa, która leczy

Imbir jest jedną z najchętniej stosowanych, świątecznych przypraw korzennych. Czy jesteśmy w stanie wyobrazić sobie Święta Bożego Narodzenia bez przepięknie pachnącego piernika? Czy jest coś wspanialszego niż rozgrzewająca herbata owocowa z nutą imbiru w mroźny, zimowy dzień? Imbir poza swoimi walorami smakowymi, to także niezwykle cenna roślina lecznicza.

Długa historia imbiru
Imbir lekarski (Zingiber officinale) jest znaną od stuleci rośliną przyprawową i leczniczą. Warto podkreślić fakt, iż imbir nie występuje w stanie naturalnym. Od dawien dawna jest uprawiany i rozmnażany poprzez podział kłączy. Jest jedną z najstarszych roślin uprawnych.

Już w starożytności (ok VI w p.n.e.) był uważany za roślinę o niezwykłych właściwościach leczniczych. W najstarszym chińskim zielniku, którego pochodzenie datuje się na około 2800 r. p.n.e. imbir został zaliczony do leków klasy drugiej, czyli do grupy 120 ziół łagodzących ciężkie choroby.

Średniowieczna Europa poznała imbir dzięki arabskiemu lekarzowi Awicennie, który w „Kanonie medycyny” opisał zdrowotne i lecznicze właściwości tego kłącza. W XIV w. dzięki znanemu podróżnikowi Marco Polo imbir znalazł się w stałym obrocie na kontynencie europejskim. W Polsce również zaczęto powszechnie stosować imbir jako surowiec leczniczy. Po pewnym czasie nieco odszedł w zapomnienie, ale w ostatnim ćwierćwieczu ponownie odkryto go jako cenny lek o wielokierunkowym działaniu.

Właściwości lecznicze imbiru
Imbir to ogromna dawka bioaktywnych związków, które korzystnie wpływają na nasze zdrowie. Działanie lecznicze zawdzięcza zawartości olejków eterycznych, lipidów, glikolipidów oraz żywic.

Działanie imbiru jest nieocenione. Od wieków był stosowany jako przyprawa poprawiająca trawienie. Olejki zawarte w kłączu pobudzają wydzielanie śliny i soków żołądkowych, działają żółciopędnie i rozkurczowo, a także leczą wzdęcia. Korzeń imbiru ma też ochronny wpływ na żołądek, zapobiegając powstawaniu wrzodów.

Wiele badań wykazuje, że imbir przeciwdziała nudnościom i wymiotom. Dzięki temu może być naturalnym lekarstwem w chorobie lokomocyjnej, morskiej czy po narkozie. U niektórych kobiet dobrze sprawdza się również w przypadku porannych nudności, które mogą pojawiać się w pierwszym trymestrze ciąży. Spożycie imbiru przez kobiety ciężarne powinno być każdorazowo konsultowane z lekarzem.

Imbir charakteryzuje się także silnymi właściwościami przeciwzapalnymi i przeciwbólowymi. Korzeń imbiru ze względu na swoje właściwości odkażające i bakteriobójcze znalazł zastosowanie w różnego rodzaju przeziębieniach i infekcjach bakteryjnych, wirusowych oraz grzybiczych.

Kolejnym atutem imbiru jest korzystne oddziaływanie na układ sercowo-naczyniowy. Imbir obniża ciśnienie krwi, zapobiega agregacji płytek krwi, wykazuje właściwości rozrzedzające krew (ma działanie podobne do aspiryny), hamuje oksydację lipoprotein LDL oraz reguluje poziom cholesterolu.

Najnowsze badania wskazują, że imbir może zapobiegać występowaniu nowotworów. Korzeń imbiru zawiera dużą ilość antyoksydantów, które usuwają wolne rodniki z organizmu. Bioaktywne związki, znajdujące się w imbirze nie tylko przyczyniają się do śmierci komórek nowotworowych, ale również obniżają ich odporność na chemioterapię.

Większość właściwości imbiru dowiedziono jednak w badaniach na zwierzętach lub na małych grupach ludzi, dlatego aby odpowiedzialnie polecać wykorzystanie imbiru we wspomaganiu leczenia niektórych chorób, należy poczekać na dalsze doniesienia naukowe.

Uważajmy na interakcje z lekami
Należy pamiętać, że nie można spożywać imbiru bezkarnie i w każdej ilości, gdyż ma on rzeczywisty wpływ na nasz organizm i może wchodzić w interakcje z przyjmowanymi równocześnie lekami. Imbiru nie należy podawać osobom, u których występują zaburzenia krzepliwości, oraz u osób, które przyjmują leki przeciwkrzepliwe, np. aspirynę. Zbyt wysokie spożycie imbiru może doprowadzić nawet do krwawień.

Również osoby chore na cukrzycę powinny bardzo ostrożnie stosować imbir, gdyż ma on właściwości obniżające poziom cukru we krwi. Stosowanie go równocześnie z lekami przeciwcukrzycowymi może doprowadzić do hipoglikemii.

Osoby chorujące na nadciśnienie także powinny zachować umiar w stosowaniu imbiru, gdyż połączenie go z lekami zwiększa ryzyko zbyt niskiego ciśnienia krwi.

Imbir w kuchni
Imbir jest jedną z najpopularniejszych przypraw na świecie. Od wieków dodawał smaku daniom mięsnym, warzywnym oraz deserom.

Wiele narodów nie wyobraża sobie życia bez niego. Kto chociaż raz zasmakował kuchni azjatyckiej, doskonale wie, że bez imbiru nie będzie ona równie smaczna.

W naszej kuchni także coraz częściej stosujemy imbir. Możemy go kupić w różnych postaciach – świeży, sproszkowany, marynowany lub kandyzowany.

Świeży imbir charakteryzuje się ostrym, lekko gorzkim smakiem, z delikatną nutką cytrynową. Doskonale sprawdza się w daniach mięsnych, w potrawach z owoców morza czy warzyw. Imbir marynowany najczęściej kojarzy nam się z sushi, ale można go wykorzystać jako orzeźwiający dodatek do sałatek.

Imbir kandyzowany świetnie komponuje się z daniami słodkimi i deserami. Możemy go również podjadać jako słodką przekąskę w ciągu dnia.

Imbir doskonale komponuje się z naszymi warzywami – dynią, marchewką czy burakami. Bardzo chętnie dodajemy go również do kompotów i marynat owocowych.

Imbir w połączeniu z innymi korzennymi przyprawami (cynamon, goździki, gałka muszkatołowa) stanowi cudowną mieszankę aromatyczną, która bez wątpienia kojarzy nam się ze zbliżającymi się Świętami.

Pamiętajmy – używając imbiru jako przyprawy, nie tylko wzbogacamy smak potraw, ale także wzmacniamy nasze zdrowie.

Niestety nie każdy może cieszyć się smakiem imbiru – nie powinny go spożywać kobiety karmiące, a także osoby z dolegliwościami żołądkowymi, takimi jak wrzody lub choroba refluksowa.

Krem z dyni z nutą imbiru i pomarańczy
Jest to prosty pomysł na zdrową i bardzo smaczną zupę. W mroźne, zimowe dni nic tak nie rozgrzeje jak pyszny, pożywny krem z dyni.

Składniki (porcja dla 4 osób):

• 1 kg dyni hokkaido

• 1 duża marchewka

• 1 duża pietruszka

• 1 cebula

• 2 ząbki czosnku

• 2 łyżki oliwy z oliwek

• 3 szklanki bulionu warzywnego

• 1/3 szklanki soku z pomarańczy (najlepiej świeżo wyciśniętego)

• 4 łyżki jogurtu naturalnego

• 2 łyżeczki świeżo startego imbiru

• Sól, pieprz

• Pestki dyni

Przygotowanie:
Dynię obieramy, usuwamy pestki i kroimy na kawałki. Marchewkę, pietruszkę, cebulę i czosnek obieramy i kroimy na mniejsze części. W garnku z grubym dnem rozgrzewamy oliwę, wkładamy imbir i delikatnie podsmażamy przez pół minuty. Następnie do garnka dokładamy wszystkie warzywa i smażymy przez około 3 minuty, stale mieszając.

Warzywa zalewamy bulionem oraz sokiem pomarańczowym i gotujemy pod przykryciem ok. 30 minut. Całość rozdrabniamy blenderem, aż zupa nabierze aksamitnej konsystencji. Przyprawiamy solą i pieprzem do smaku.

Na suchej patelni podprażmy pestki dyni na złoty kolor.

Podanie:
Zupę przelewamy do miseczek, dekorujemy kleksem jogurtu naturalnego i prażonymi pestkami dyni.

Źródło: NCEŻ IŻŻ/mgr inż. Małgorzata Mękus