Cynamon – od kadzidła do ciasteczek
Kiedy temperatura za oknem gwałtownie spada, znacznie chętniej sięgamy po korzenne przyprawy. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje cynamon. Jest on przyprawą o niezwykłym aromacie – nadaje wspaniały i niepowtarzalny smak potrawom, a w dodatku rozgrzewa i poprawia krążenie. Cynamon jest niezbędny w zimowej kuchni, bez niego na pewno nie udadzą się świąteczne wypieki.
Historia cynamonu
Cynamon jest jedną z najstarszych przypraw świata. Jego historia sięga tysięcy lat wstecz. Wówczas był uznawany za niezwykle cenny, ale również niezwykle kosztowny surowiec. W starożytnym Egipcie cynamon wchodził w skład olejków używanych do balsamowania ciał. Stosowany był także jako kadzidło o przepięknym zapachu. Jedne z pierwszych wzmianek o cynamonie możemy odnaleźć w Biblii, gdzie został wspomniany jako składnik świętego oleju, użytego do namaszczenia Arki Przymierza. Do Europy cynamon zawitał w XIV wieku. W 1750 r. kora cynamonowca oficjalnie została uznana jako surowiec i opisana w „Farmakopei Wirtemberskiej”. Po niespełna siedemdziesięciu latach, w 1817 r. o cynamonie można było również przeczytać w „Farmakopei Królestwa Polskiego”.
Odmiany cynamonu
Cynamonowiec jest wiecznie zielonym drzewem, o zróżnicowanej wysokości. Wyróżniamy wiele odmian cynamonowców, jednak trzy najbardziej rozpowszechnione odmiany to cynamonowiec cejloński, chiński oraz kamforowy.
Cynamonowiec cejloński, jak sama nazwa wskazuje, występuje głównie na Cejlonie. Rośnie również na Mauritiusie, Madagaskarze i u wybrzeży Indii. Cynamonowiec chiński spotkać możemy na terenie Wietnamu, Chin oraz Birmy. Cynamonowiec kamforowy – w Ameryce Południowej, Afryce, Australii oraz na Kaukazie i w południowej części Europy.
Cechą wspólną wszystkich cynamonowców są olejki eteryczne pozyskiwane z liści i kory. Mają one charakterystyczny korzenny aromat. Głównymi składnikami olejków są aldehyd cynamonowy oraz eugenol. Skład tychże olejków nie jest jednakowy. Jest on uzależniony od miejsca pochodzenia i gatunku cynamonowca.
Właściwości lecznicze cynamonu
Cynamon, dzięki swym właściwościom prozdrowotnym od wieków był stosowany w medycynie ludowej.
W starożytnym Rzymie był wykorzystywany nie tylko do leczenia chorób ciała, ale także do leczenia duszy. Uważano, że wpływa na poprawę nastroju i pomaga na stany depresyjne.
W dawnej medycynie chińskiej, cynamon był niezastąpionym lekiem na przeziębienia, bóle mięśniowe i stawowe oraz dolegliwości nerkowe.
W medycynie hinduskiej zalecano go głównie przy dolegliwościach przewodu pokarmowego, a nawet w leczeniu cukrzycy.
We współczesnej medycynie cynamon również znalazł zastosowanie. Właściwości lecznicze wykryto w korze oraz olejku cynamonowym. Wyciąg z kory doskonale sprawdza się w dolegliwościach przewodu pokarmowego, gdyż pobudza wydzielanie soków trawiennych, działa łagodząco na objawy dyspeptyczne, wzdęcia, jest polecany także przy braku apetytu. Dodatkowo działa przeciwbiegunkowo.
Cynamonowi przypisuje się silne właściwości bakteriobójcze. Liczne badania wykazały, że niektóre szczepy bakterii są bardzo wrażliwe na działanie olejku cynamonowego dlatego też cynamon wchodzi w skład płynów antyseptycznych.
Coraz częściej pojawiają się doniesienia, że cynamon może wspomagać leczenie cukrzycy. Kora cynamonowca zawiera metylohydroksychalkon, który prawdopodobnie zwiększa wrażliwość komórek na działanie insuliny. Cynamon ma też korzystny wpływ na poziom hemoglobiny glikowanej, a także może zmniejszać ryzyko wystąpienia powikłań towarzyszących cukrzycy typu II, tj. nefropatii czy retinopatii. Pamiętajmy jednak, że pomimo licznych badań hipoglikemiczny mechanizm działania cynamonu nie został do końca poznany.
Wyniki niektórych badań sugerują także, że cynamon posiada właściwości przeciwnowotworowe. Niemniej jednak wymaga to dalszych wnikliwych badań.
Cynamon może być wykorzystywany w prewencji i leczeniu chorób sercowo-naczyniowych, gdyż ma właściwości obniżające ciśnienie krwi, normalizuje poziom cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL i HDL. Aldehyd cynamonowy posiada także właściwości antyzakrzepowe.
Olejek cynamonowy jest stosowany w leczeniu przeziębień, różnego rodzaju infekcji dróg oddechowych oraz w grypie, dlatego wchodzi w skład preparatów stosowanych do inhalacji.
Zachowaj ostrożność
Cynamon posiada wiele prozdrowotnych właściwości, ale pamiętajmy też, że nie każdy może korzystać z jego dobrodziejstw. Cynamon zawiera kumarynę, która ma działanie rozrzedzające krew. Podawanie cynamonu jest więc niewskazane w czasie ciąży, ponieważ może doprowadzić do poronienia. Cynamonu nie należy podawać osobom, u których występują zaburzenia krzepliwości krwi, oraz u osób, które przyjmują leki przeciwkrzepliwe – zbyt wysokie spożycie cynamonu może doprowadzić nawet do krwawień.
Cynamonu nie powinny też stosować osoby, u których występują zaburzenia prawidłowego funkcjonowania pęcherzyka żółciowego, ponieważ zawarty w tej przyprawie eugenol może modyfikować właściwości żółci. Również osobom cierpiącym na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy zalecany jest umiar w stosowaniu cynamonu.
Cynamon jest alergenem kontaktowym, stosowany zewnętrznie może powodować silne podrażnienia i zaczerwienienia skóry.
Cynamon w kuchni
W Polsce najpopularniejszy jest cynamon mielony, który powstaje z wysuszonej kory drzewa. Nadaje on potrawom charakterystyczny korzenny smak i zapach. Jest dodawany zarówno do dań pikantnych, jak i słodkich.
Cynamon cieszy się bardzo dużą popularnością w kuchni Bliskiego Wschodu, jest jednym z głównych składników przypraw curry i garam masala.
Kora cynamonowca jest powszechnie stosowana w cukiernictwie. Czy pierniczki lub ciasteczka korzenne smakowałyby tak samo bez dodatku cynamonu?
Cynamonu możemy użyć do aromatyzowania kawy, nada jej orientalny smak i zapach. Świetnie komponuje się z jabłkami. Doskonałym pomysłem jest więc dodawanie go do szarlotek, jabłeczników, pieczonych jabłek czy dań na bazie ryżu i jabłek. Również kompoty zyskają niepowtarzalny smak, jeśli dodamy do nich laskę cynamonu.
W Skandynawii i Ameryce bardzo popularne są bułeczki cynamonowe. Rozpływające się w ustach ciasto i cynamonowy aromat sprawia, że po takim śniadaniu każdy dzień będzie udany.
Źródło: IŻŻ NCEŻ/mgr inż. Małgorzata Mękus
