Rola mikrobiomu jelit
Zespół mikroorganizmów – mikrobiom, składający się głównie z bakterii zasiedlających jelito, umożliwia prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu.
Ludzki organizm zbudowany jest z 1013 (10 bilionów) komórek, zasiedla go jednak znacznie większa liczba mikroorganizmów – 1014 (100 bilionów) komórek. Tę znaczącą przewagę doskonale obrazuje fakt, iż my sami posiadamy 23 000 genów, natomiast liczbę genów mikroorganizmów żyjących w naszym organizmie szacuje się na około 3,3 mln.
Miliardy bakterii w przewodzie pokarmowym
Najwięcej drobnoustrojów możemy wyizolować z przewodu pokarmowego, w którym tworzą one prawdziwie złożony ekosystem. Możemy zidentyfikować w nim 300-1000 różnych gatunków bakterii z przewagą beztlenowych. Ale oprócz bakterii bytują tam różne gatunki archeonów, grzybów, pierwotniaków.
Górny odcinek przewodu pokarmowego (żołądek, dwunastnica, jelito czcze, jelito kręte) zwykle nie ma dużej liczby mikroorganizmów (odpowiednio 10-100, 1000, 10 000, 10 000-100 mln komórek na mililitr wydzieliny). Większość z tych drobnoustrojów wprowadzana jest do organizmu wraz ze spożywanym pokarmem. Największa ich liczba zasiedla jelito grube (od 100 miliardów do 1 biliona komórek w gramie kału).
U każdego trochę inny mikrobiom
Choć istnieje niewielka liczba podstawowych typów występujących w jelicie bakterii, takich jak: Firmicutes,Bacteroidetes, Actinobacteria i Proteobacteria, to populacje drobnoustrojów mogą różnić się u poszczególnych osób. Wpływ na to ma sposób porodu (naturalny czy cesarskie cięcie), przyjmowane leki i przebyte choroby, a także styl życia, wiek i dieta. U dużej liczby osób większą część bakterii występujących w jelicie stanowią drobnoustroje z rodzaju Bacteroides. Co ciekawe, przeważają one w kale osób spożywających znaczne ilości białka i tłuszczu zwierzęcego. Natomiast u osób, w których diecie dominują węglowodany, występują bakterie z rodzaju Prevotella.
Rola mikrobiomu w naszym organizmie
Prawidłowa mikroflora jelitowa pełni bardzo ważną rolę w zachowaniu homeostazy organizmu. Niektóre gatunki bakterii wykazują działanie ochronne, zapobiegając namnażaniu się drobnoustrojów patogennych, mogących wywoływać liczne choroby. Mechanizm tego obronnego działania polega na współzawodnictwie między bakteriami pożytecznymi i szkodliwymi o składniki odżywcze oraz o receptory zlokalizowane w ścianie jelita grubego, a także na tworzeniu przez bakterie pożyteczne niesprzyjających warunków dla rozwoju patogenów (np. niskie pH).
Mikrobiom, zwany również mikrobiotą, ma zdolność pobudzania komórek tworzących nabłonek do wytwarzania i wydzielania przeciwciał IgA oraz białek, które wykazują aktywność antybakteryjną. Co więcej, mikroorganizmy wpływają na równowagę energetyczną i wspomagają biotransformację licznych związków chemicznych, do których przeprowadzenia organizm człowieka nie jest przystosowany. Mikroorganizmy zasiedlające jelita biorą udział w trawieniu, wytwarzają także niezbędne witaminy z grupy B (np. tiamina, biotyna, kwas foliowy) i witaminę K, a w efekcie chronią ludzki organizm przed powstaniem niektórych rodzajów nowotworów.
Dzięki zdolności fermentacji błonnika pokarmowego przez mikroorganizmy powstają m.in. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, które odpowiadają za poprawę przyswajalności składników mineralnych, takich jak wapń, magnez i żelazo, oraz mają wpływ na metabolizm lipidów i glukozy w wątrobie. Mikroorganizmy mają także zdolność przekształcania steroidów i kwasów żółciowych.
Mikrobiom chroni nasze zdrowie
Organizmy tworzące mikrobiom biorą udział w przekształcaniu potencjalnych mutagenów i karcynogenów, takich jak heterocykliczne aminy aromatyczne, nitrozoaminy, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, w pochodne o wysokim stopniu szkodliwości, wpływają też na zachowanie równowagi komórek układu immunologicznego.
Przez długi czas uważano, że jelito grube ma nieznaczny udział w procesie trawienia. Dzisiejsze badania wykazują, że zdrowie całego organizmu zależy między innymi od zachowania równowagi mikroflory bytującej właśnie w jelicie grubym. Jej zaburzenia mogą prowadzić do licznych problemów zdrowotnych, takich jak niestrawność, obniżona odporność i podatność na biegunki. Stres, zmęczenie, zła dieta czy antybiotykoterapia mogą zakłócić naturalną równowagę mikroflory jelitowej.
Źródło: NCEŻ IŻŻ/mgr Sylwia Suszyńska
