Światowy Dzień Cukrzycy

Cukrzyca atakuje. Można mówić nawet o epidemii cukrzycy, w szczególności typu II i I. W ciągu ostatnich dwudziestu pięciu lat, zapadalność na nią wzrosła niemal pięciokrotnie. Co gorsza, choroba ta, dotyka coraz młodszych ludzi, w tym także dzieci. 14 listopada obchodzimy Światowy Dzień Cukrzycy. Każdego roku zapada na nią 7 mln osób. Słodko nie jest. O chorobie, jej leczeniu i naszych codziennych nawykach żywieniowych, porozmawialiśmy z Izabellą Marczyk, dietetykiem.

Autor: Maria Sikorska

Maria Sikorska: Przedstawiciele stowarzyszeń pacjenckich przekazali ministrowi zdrowia „Deklarację 12 zasad w walce o dłuższe życie z cukrzycą”. Akcja ma zwrócić uwagę na profilaktykę, właściwą kontrolę cukrzycy i zapobieganie najgroźniejszym powikłaniom tej choroby. Jak w Polsce jest w tym zakresie?

Izabella Marczyk: Ważne, by nie zaniedbywać swojego stanu zdrowia. Pacjenci z cukrzycą, którzy mają powikłania sercowo-naczyniowe, żyją kilkanaście lat krócej. Trzeba więc korzystać z dostępu do nowoczesnej medycyny, do terapii. Pacjenci powinni mieć więcej możliwości w tym zakresie. Dobrze więc, że są takie akcje, bo problematyka jest naprawdę istotna. Tym bardziej, że są już na rynku dobre leki, które niestety nie są nierefundowane w naszym kraju. Pacjent musi płacić za nie 100 procent. Ważna jest profilaktyka, edukacja zdrowotna oraz wczesne leczenie. Co ważne, cukrzyca to choroba ogólnoustrojowa i prowadzi do wielu zaburzeń. Wynika ona z nieprawidłowego działania lub wydzielania insuliny, czyli hormonu trzustki. Zmiany w organizmie chorego dotyczą gospodarki węglowodanowej, metabolizmu białek i tłuszczów.

M.S.: Jak ważna jest profilaktyka w przypadku cukrzycy?

I.M.: W przypadku cukrzycy typu I brak jest możliwości zapobiegania rozwoju choroby, ponieważ ma ona podłoże autoimmunologiczne. Z kolei skuteczna profilaktyka cukrzycy typu II, polega na przestrzeganiu zdrowej diety, zwiększeniu aktywności fizycznej, unikaniu nadwagi, a szczególnie otyłości, która jest głównym czynnikiem predysponującym do wystąpienia cukrzycy, jak również czynnym poszukiwaniu cukrzycy. Ryzyko jej występowania rodzinnego wynosi aż 25%.

M.S.: Jak rozpoznać, że mamy cukrzycę? Ponoć dlatego jest taka groźna, bo nie jest zauważalna.

I.M.: Rzeczywiście, pacjenci często nie zauważają symptomów tej choroby. Tymczasem często nawracające infekcje, notoryczne zmęczenie i senność, swędzenie i suchość skóry, wzmożone pragnienie, kłopoty z koncentracją, mogą być pierwszymi objawami cukrzycy. Także, jak widać, trzeba być czujnym.

M.S.: Czy można mówić, że cukrzyca to choroba cywilizacyjna?

I.M.: Jak najbardziej. Według statystyk, to choroba bardzo rozpowszechniona. Dotyczy właściwie osób w każdym wieku. Obecnie, na świecie, żyje ponad 240 mln osób chorych na cukrzycę. Dla porównania, w 1995 roku, było ich 125 mln. W 2025 roku, według prognoz, liczba ta może przekroczyć 380 mln. Każdego roku, blisko 3,8 mln osób umiera z powodu cukrzycy i jej powikłań. Liczby mówią właściwie same za siebie i pozostawiają miejsca na złudzenia. Cukrzyca jest tak samo groźna, jak Aids i malaria. Jej śmiertelność przewyższa powszechnie znane nieuleczalne choroby, jak AIDS.

M.S.: Są pewne grupy ryzyka, jeśli chodzi o cukrzycę?

I.M.: Tak, to osoby po 45 roku życia, spokrewnione z osobami chorymi na cukrzycę, osoby z nadwagą i otyłością, cierpiące na nadciśnienie i miażdżycę, z nieprawidłowym poziomem cholesterolu. Według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, osoby te powinny częściej kontrolować poziom cukru we krwi.

M.S.: Dla cukrzycy płeć nie ma znaczenia?

I.M.: Nie ma, choć muszę przyznać, że wśród chorych przeważają kobiety, jednak ich przewaga jest nieznaczna.

M.S.: Cukrzyca to poważna choroba. Wymaga stałej opieki lekarskiej?

I.M.: To choroba, która powinna być pod ciągłym nadzorem. To choroba metaboliczna związana z zaburzeniem przemiany węglowodanów w organizmie. Przyczyny cukrzycy związane są ze sposobem, w jaki nasz organizm gospodaruje węglowodanami, czyli po prostu cukrami. Rozróżniamy dwa typy cukrzycy: insulinozależny i insulinoniezależny. Mają one związek z insuliną – hormonem, który bezpośrednio wpływa na poziom cukru we krwi. Objawy typowe dla cukrzycy pojawiają się wtedy, gdy poziom stężenia glukozy we krwi gwałtownie spada.

M.S.: Do czego prowadzi bagatelizowanie cukrzycy?

I.M.: Nieleczona, uszkadza wiele narządów i ich funkcji. Może prowadzić do groźnych powikłań, dotyczących m.in. wzroku, nerek, mózgu, serca, uszkodzenia naczyń krwionośnych, a w konsekwencji nawet do śmierci. Pamiętajmy, że w przypadku cukrzycy, czas ma decydującą rolę.

M.S.: Na czym polega leczenie cukrzycy?

I.M.: Mówiąc najprościej, na ustabilizowaniu poziomu cukru we krwi. W tym celu wprowadza się do organizmu insulinę, a terapię wspiera się specjalnie dobraną dietą cukrzycową.

M.S.: Chorzy na cukrzycę powinni przestrzegać zasad dotyczących prawidłowej diety?

I.M.: Tak, powinni zwracać uwagę na to, by regularnie przyjmować posiłki oraz odpowiednią ich ilość. Powinni być one odpowiednio kaloryczne. Powinniśmy przyjmować porównywalną liczbę przyjmowanych kalorii każdego dnia. Istotny jest również skład jakościowy diety – 40-50% węglowodany, 30-35% tłuszcze, 15-20% białka.

M.S.: Dziękuję za rozmowę.