Rozmowa z ministrem Krzysztofem Jurgielem cz. II

Aktualności

Tadeusz Wojciechowski: Ostatnio dużo mówi się o protekcjonizmie na światowych i unijnych rynkach żywności. Jak przeciwdziałać temu zjawisku?

Krzysztof Jurgiel: Od momentu wprowadzenia rosyjskiego embarga w sierpniu 2014 roku spotykamy się od października 2014 roku ze stosowaniem przez Republikę Czeską działań, które mają charakter protekcjonistyczny. Mamy do czynienia z ograniczeniami w zakresie importu wyrobów spożywczych m.in.
w postaci ponadstandardowych obowiązków informacyjnych dla importerów żywności (np. rozporządzenie nr 172/2015 z dnia 1 lipca 2015 r.), intensyfikacji kontroli sanitarnych (np. okólnik służb sanitarnych nakazujący kontrolę polskich produktów spożywczych z grudnia 2014), projektów zmian w przepisach dotyczących znakowania żywności (tzw. kryterium „czeskiego” pochodzenia) czy też uruchomienia specjalnej strony internetowej (www.potravinynapranyri.cz) przez czeską inspekcję żywności, na której umieszczane są informacje o żywności rzekomo niespełniającej wymagań w zakresie bezpieczeństwa i znakowania.

Dlatego też podjęliśmy szereg działań mających na celu ochronę jednolitego wspólnego rynku i przeciwdziałanie barierom na rynku unijnym oraz działaniom protekcjonistycznym. Ze względu na duże znaczenie relacji polsko-czeskich, w tym na wysoki poziom wymiany handlowej artykułami rolno spożywczymi, kwestie podważania jakości polskich produktów rolno-spożywczych i ograniczeń nakładanych przez władze czeskie w zakresie importu wyrobów spożywczych były wielokrotnie poruszane w ramach spotkań bilateralnych zarówno na szczeblu ministerialnym, jak i eksperckim. Ponadto kwestią powstrzymania Republiki Czeskiej od stosowania działań protekcjonistycznych godzących w fundamentalne zasady wspólnego unijnego rynku, zainteresowaliśmy Parlament Europejski oraz Komisję Europejską.

Cieszy nas fakt, że Komisja Europejska zapewniła, że sprawa właściwego funkcjonowania jednolitego rynku towarów i usług jest dla Komisji Europejskiej bardzo ważna i dlatego Komisja stale podejmuje działania na rzecz lepszego funkcjonowania jednolitego rynku towarów i usług. KE poinformowała o jej zaangażowaniu w dialog
z władzami czeskimi w celu wyjaśnienia zakresu i legalności niektórych środków w świetle obowiązujących przepisów rozporządzenia (WE) nr 882/2004 w sprawie kontroli urzędowych. Ponadto, w wyniku interwencji Komisji Republika Czeska uchyliła niedawno przepisy krajowego prawa żywnościowego, które nakładały na dużych sprzedawców detalicznych obowiązki w zakresie sprawozdawczości i publikacji dotyczące umieszczania w widocznym miejscu przy wejściu do sklepów czytelnej listy pięciu krajów, z których pochodzi najwyższy odsetek produktów spożywczych na czeskim rynku żywności w stosunku do całkowitego obrotu. Przepisy te zostały uznane przez Komisję za sprzeczne z zasadą swobodnego przepływu towarów. Służby podległe KE analizują szczegółowo projekt nowych przepisów technicznych dotyczących sektora spożywczego, o których państwa członkowskie powiadomiły na podstawie dyrektywy (UE) 2015/1535 ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, tak by zapobiec przyjęciu środków, które mogą stanowić przeszkody dla swobodnego przepływu towarów na rynku wewnętrznym.

Temat protekcjonistycznych działań niektórych państw członkowskich na rynku wewnętrznym UE i wynikających
z nich barier dla swobodnej działalności przedsiębiorstw został także poruszony podczas konferencji ministrów gospodarki krajów GV4 oraz Bułgarii, Rumunii, Chorwacji i Słowenii, z udziałem przedstawicieli KE oraz przedsiębiorców poszczególnych państw w dniu 21 października 2016r. w Warszawie.

Dodatkowych działaniem podjętym przez stronę polską było wystąpienie Ministra Rozwoju i Finansów do Ministrów Rolnictwa Republiki Czeskiej, Republiki Słowackiej i Rumunii o powstrzymaniu się w stosowaniu przez rządy tych krajów, rozwiązań, które mogłyby mieć negatywny wpływ na europejski rynek wewnętrzny. Wprowadzanie środków protekcjonistycznych przez poszczególne kraje może bowiem mieć negatywny wpływ na wspólne osiągnięcia w UE oraz podkreślił, konieczność wspierania utrzymania konkurencyjności gospodarki europejskiej na rynku światowym.

T.W.: Jak wyglądają perspektywy otwierania nowych rynków zbytu dla wieprzowiny i drobiu? Obie branże ucierpiały w związku z występowaniem ASF i grypy ptaków, czy jest szansa na szybki powrót na rynki które zamknęły się przed naszymi produktami?

K.J.: Ze względu na trudności związane ze zbytem niektórych polskich produktów wynikające m.in. z rosyjskiego embarga oraz występującymi przypadkami ASF a także wysoce zjadliwej grypy ptaków podtypu H5N8, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wraz z podległymi instytucjami podejmuje zdecydowane działania ukierunkowane na poszerzenie dostępu polskich produktów rolno-spożywczych do rynków krajów trzecich, ze szczególnym uwzględnieniem rynków azjatyckich, cieszących się rosnącym zainteresowaniem polskich przedsiębiorców. Działania obejmują przede wszystkim współpracę bilateralną i w ramach formatów multilateralnych dotyczącą uzgodnienia warunków dostępu polskich produktów rolno-spożywczych do rynków krajów trzecich, a także działania informacyjno-promocyjne. Resort rolnictwa równolegle przekazuje postulaty dotyczące obecności polskich produktów do agendy resortów odpowiedzialnych za dyplomację ekonomiczną.

Mimo trudnej sytuacji na rynkach wieprzowiny i drobiu, ciągle prowadzimy negocjacje dot. otwarcia rynków krajów trzecich dla mięsa drobiowego i produktów drobiowych oraz dostępu dla mięsa wieprzowego i produktów wieprzowych. Należy pamiętać jednak, że tego typu negocjacje są często bardzo trudne i długotrwałe. Niemniej jednak działania resortu przynoszą efekty – jako przykład można podać zaakceptowanie w marcu br. przez malezyjskie władze weterynaryjne proponowanego przez stronę polską wzoru świadectwa zdrowia dla mięsa wieprzowego. Uzgodnienie wzoru świadectwa zakończyło trwające 5 lat negocjacje, ale dzięki temu będzie możliwe prowadzenie wysyłek z 9 zakładów, które uzyskały uprawnienia eksportowe. Ponadto w grudniu 2016 r. Ukraina uznała regionalizację zgodnie z przepisami UE w związku z wystąpieniem wysoce zjadliwej grypy ptaków, od stycznia 2017 r. obowiązuje nowy wzór świadectwa zdrowia dla eksportowanego do Gruzji mięsa drobiowego uwzględniający regionalizację, zaś na początku maja został zniesiony zakaz eksportu do Kazachstanu żywego drobiu, jaj, mięsa drobiowego i produktów drobiowych z województwa zachodniopomorskiego.

We współpracy z GIW, GIORIN, GIJHARS oraz ARR opracowane zostały „Priorytety działań MRiRW oraz podległych służb bezpieczeństwa żywności na rzecz otwierania nowych rynków zbytu na rok 2017 i lata kolejne”. Dokument ten określa m.in. działania podejmowane przez resort rolnictwa oraz podległe służby weterynaryjne
i fitosanitarne w zakresie otwierania nowych rynków zbytu. Jest to swoistego rodzaju wsparcie administracji państwowej, wspomaganej przez instytuty branżowe dla polskich producentów artykułów rolno-spożywczych,
w formie usystematyzowanego otwierania nowych rynków zbytu (lub asortymentowego poszerzania istniejących możliwości eksportowych na częściowo otwartych rynkach), a w dalszej kolejności właściwego ukierunkowania
i integracji działań promocyjnych realizowanych na rynkach krajów trzecich. W dokumencie określono najbardziej perspektywiczne dla polskiego eksportu rynki – są to: Zjednoczone Emiraty Arabskie, Indie, Japonia, Chiny
i Tajwan, Kanada, Algieria, Republika Południowe Afryki, Stany Zjednoczone, Arabia Saudyjska, Egipt, Wietnam, Iran, Białoruś i Kazachstan.

Powiązanie zagranicznych działań promocyjnych na rynkach pozaunijnych z priorytetami resortu rolnictwa
w zakresie działań na rzecz otwierania nowych rynków zbytu dla polskich produktów rolno – spożywczych jest niezbędnym elementem utrzymania obecnej dynamiki wzrostu polskiego eksportu, szczególnie w sytuacji nasilającej się konkurencji międzynarodowej. Natomiast przy poszukiwaniu nowych rynków zbytu na bieżąco analizowane są – pod kątem interesów polskiego sektora rolno-spożywczego – szanse i zagrożenia wynikające
z rozwoju sytuacji międzynarodowej i kondycji poszczególnych rynków.

T.W.: Mimo wysokiej jakości wiele krajowych artykułów bez odpowiednich działań promocyjnych nie może zaistnieć na zagranicznych rynkach. Jakie działania związane z eksportem produktów podjęło bądź planuje ministerstwo?

K.J.: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w okresie od listopada 2015 r. do maja 2017 r. promowało krajowe produkty wysokiej jakości w tym regionalne, tradycyjne i ekologiczne oraz wyróżnione znakiem Poznaj Dobrą Żywność podczas zagranicznych targów i wystaw takich jak:

– 13th China International Agricultural Trade Fair 2015, które odbyły się w dniach 7-11 listopada 2015 r. w Fuzhou prowincja Fuijan w Chińskiej Republice Ludowej,

– Grune Woche, które odbyły się w dniach 15-24 stycznia 2016 r. w Berlinie w Niemieckiej Republice Federalnej,

– Biofach, które odbyły się w dniach 10-13 lutego 2016 r. w Norymberdze Niemieckiej Republice Federalnej,

– Salima, które odbyły się w dniach 17-20 lutego w Brnie w Republice Czeskiej,

– AAHAR, które odbyły się w dniach 15-19 marca 2016 r. w New Delhi w Indiach,

– Food and Hotel Asia, które odbyły się w dniach 12-15 kwietnia 2016 r. w Singapurze,

– Alimentaria, które odbyły się w dniach 25-28 kwietnia 2016 r. w Barcelonie w Hiszpanii,

– Polagra Food, które odbyły się w dniach 26-29 września 2016 roku w Poznaniu,

– 14th China International Agricultural Trade Fair 2016, które odbyły się w dniach 5-8 listopada 2016 roku
w Kunming prowincja Junnan w Chińskiej Republice Ludowej,

– organizacja przedsięwzięcia "Tradycyjne smaki na polskim stole" w dniu 12 grudnia 2016 r. w siedzibie Stałego Przedstawicielstwa RP przy UE w Brukseli,

– Grune Woche, które odbyły się w dniach 20-29 stycznia 2017 r. w Berlinie w Niemieckiej Republice Federalnej,

– Biofach, które odbyły się w dniach 15 – 18 lutego 2017 r. w Norymberdze Niemieckiej Republice Federalnej,

– AAHAR, które odbyły się w dniach 7-11 marca 2017 r. w New Delhi w Indiach,

– IFE 2017, które odbyły się w dniach 19-22 marca 2017 r. w Londynie,

– Food Africa 2017, które odbyły się w dniach 22-24 kwietnia 2017 r. w Kairze w Egipcie,

– Sial Canada 2017, które odbyły się w dniach 2-4 maja 2017 r. w Toronto w Kanadzie,

– Food and Hotel, które odbyły się w dniach 16 – 19 maja 2017 r. w Seulu w Korei Południowej,

– The Polish Food Festival, który rozpoczął się w dniu 18 maja 2017 r. w Singapurze,

– Fancy Food Show, które odbyło się w dniach 25 – 27 czerwca 2017 r. w Nowym Jorku w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej,

Jak również zaplanowane do końca br. roku:

– Food, Retail & Hospitality 2017, 13 września 2017 r. w Dublinie w Irlandii.

Na stoiskach informacyjno-promocyjnych MRiRW zorganizowano prezentacje produktów żywnościowych połączone z ich degustacją, jak również udzielano informacji na temat tych produktów oraz działań resortu dotyczących rolnictwa i gospodarki żywnościowej.
Ww. targi były znakomitą okazją do popularyzacji polskich produktów rolno-spożywczych wśród odwiedzających je eksporterów, hurtowników czy konsumentów. Stoiska cieszyły się dużym zainteresowaniem oraz służyły budowaniu marki polskiej żywności, a także pozyskiwaniu nowych rynków zbytu.

T.W.: Dziękuję za rozmowę.

Przejdź do III części rozmowy z ministrem Krzysztofem Jurgielem