Rozmowa z ministrem Krzysztofem Jurgielem cz. III

Krzysztof Jurgiel

Tadeusz Wojciechowski: Jak przedstawia się realizacja powstania jednej inspekcji bezpieczeństwa żywności?

Krzysztof Jurgiel: Rada Ministrów 30 maja br. przyjęła projekt ustawy o Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności wraz z projektem ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności. Decyzja Rządu ma na celu konsolidację służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo żywności
w naszym kraju.

Nowa inspekcja, która będzie podlegała ministrowi rolnictwa, przejmie wszystkie zadania Inspekcji Weterynaryjnej, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (zostaną zlikwidowane), a także część zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej i Inspekcji Handlowej. Oznacza to stworzenie nowego, zintegrowanego oraz uproszczonego systemu kontroli bezpieczeństwa i jakości żywności na wszystkich etapach jej produkcji, który w konsekwencji zwiększy ochronę zdrowia konsumentów.

Konsolidacja służb odpowiedzialnych za urzędową kontrolę żywności dominuje wśród państw Unii Europejskiej – w 23 krajach dokonano scalenia istniejących urzędów, a w 14 państwach nadzór nad bezpieczeństwem żywności sprawuje minister odpowiedzialny za rolnictwo. Połączenie funkcjonujących w Polsce organów urzędowej kontroli żywności wpisuje się w te tendencje.

Skonsolidowanie nadzoru nad produkcją żywności w Polsce było od dawna oczekiwane i jest konieczne aby zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa oraz podniesienie jakości żywności. Ma to szczególne znaczenie ponieważ wymagania konsumentów dotyczące bezpieczeństwa zdrowotnego żywności i dobrostanu zwierząt stale rosną, a polski rynek żywności należy do największych w Unii Europejskiej.

Za reorganizacją służb kontroli żywności opowiadają się od lat organizacje branżowe przetwórstwa rolno-spożywczego. Producenci sygnalizują, że często są zdezorientowani kontrolami przeprowadzanymi – w niedługim czasie – przez kolejne inspekcje. Organy kontrolne dokonują inspekcji niezależnie od siebie, a to wymaga od przedsiębiorcy dodatkowego czasu na udzielanie wyjaśnień poszczególnym inspektorom. Jest to szczególnie uciążliwe w przypadku małych firm.

Powstanie jednej Inspekcji, nadzorującej i koordynującej proces kontroli, zapewni efektywniejsze gospodarowanie powierzonymi środkami, a w efekcie spowoduje obniżenie kosztów urzędowej kontroli żywności. Taka reorganizacja oznacza też szybsze i kompleksowe przeprowadzanie kontroli oraz audytów u rolnika
i przedsiębiorcy. Jednocześnie kontroli i audytów w gospodarstwach i zakładach produkcyjnych będzie mniej. Wyeliminowane zostaną przypadki dublowania się i nakładania kompetencji. Ponadto, konsolidacja zapewni lepszą organizację pracy, optymalne wykorzystanie bazy laboratoryjnej i specjalistycznego sprzętu, a także zasobów kadrowych i majątkowych.

Podstawowe zadania nowej inspekcji dotyczą zapewnienia bezpieczeństwa żywności, a w konsekwencji ochrony zdrowia i życia konsumentów, a także kontroli uczciwości praktyk handlowych oraz ochrony interesów ekonomicznych konsumentów.

Nowa Inspekcja będzie miała trójstopniową strukturę (1. Główny Inspektor Bezpieczeństwa Żywności; 2. wojewódzki i graniczny inspektor; 3. powiatowy inspektor).

Główny Inspektor będzie centralnym organem administracji rządowej, podlegającym ministrowi rolnictwa. Będzie powoływany przez premiera na wniosek ministra rolnictwa (i odwoływany przez szefa rządu). W projekcie ustawy szczegółowo określono wymagania wobec osoby ubiegającej się o stanowisko Głównego Inspektora oraz jego zastępców. Przedstawiono zasady naboru na to stanowisko, a także zadania Głównego Inspektora.

Główny Inspektor będzie składał ministrowi rolnictwa, do 31 maja każdego roku, sprawozdanie z realizacji zadań Inspekcji za poprzedni rok. Mają funkcjonować przy nim dwa organy doradczo-opiniodawcze: Rada Sanitarno-Epizootyczna i Rada do spraw Laboratoriów. Określono także zadania wojewódzkich i granicznych oraz powiatowych inspektorów bezpieczeństwa żywności oraz niezbędne wymogi do sprawowania tych funkcji.

W przyjętym przez Rząd projekcie ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności uregulowano zasady likwidacji dotychczasowych inspekcji oraz związane z tym kwestie majątkowe, organizacyjne i kadrowe. Na mocy przepisów tej ustawy zostanie powołany Pełnomocnik do spraw organizacji PIBŻ, którego zadaniem będzie stworzenie warunków organizacyjno-prawnych, które umożliwią rozpoczęcie funkcjonowania nowej inspekcji z zachowaniem ciągłości realizacji zadań wykonywanych przez dotychczasowe instytucje. Powołanie Pełnomocnika, który będzie ściśle współpracował z wojewodami oraz szefami inspekcji, podlegających w całości lub części włączeniu do PIBŻ, daje gwarancję prawidłowego
i terminowego wprowadzenia w życie przyjętych rozwiązań.

T.W.: Krajowa Rada Izb Rolniczych informowała o małej czytelności raportów pokontrolnych sporządzanych przez ARiMR, jakie jest stanowisko resortu w tej sprawie?

K.J.: Zgodnie z art. 37 ust. 6 ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2017 r. poz. 278, z późn. zm.) z czynności kontrolnych sporządza się sprawozdanie, o którym mowa w art. 59 ust. 3 rozporządzenia nr 1306/2013, zwane dalej "raportem", zgodnie z art. 41, art. 43 i art. 72 ust. 1 i 4 rozporządzenia nr 809/2014, który w przypadku stwierdzenia drobnej niezgodności zawiera również informację, o której mowa
w art. 72 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 809/2014, oraz termin usunięcia tej niezgodności, ustalony zgodnie
z art. 39 ust. 3 rozporządzenia nr 640/2014.

Zakres informacji, jaki powinien być zawarty w raporcie z kontroli w zakresie kwalifikowalności powierzchni oraz
z kontroli w zakresie wzajemnej zgodności wynika wprost z art. 41 rozporządzenia nr 809/2014. Zgodnie
z powyższym w sprawozdaniu z kontroli należy w szczególności zamieścić następujące dane:

  1. zakres kontroli tj. systemy pomocy lub środki wsparcia, wnioski o przyznanie pomocy lub wnioski
    o płatność, które zostały poddane kontroli;
  2. obecne osoby;
  3. poddane kontroli działki rolne, zmierzone działki rolne, w stosownych przypadkach wraz z wynikami pomiarów każdej zmierzonej działki rolnej i zastosowanymi metodami pomiaru;
  4. w stosownych przypadkach, wyniki pomiaru gruntów nierolniczych, w odniesieniu do których składany jest wniosek o wsparcie w ramach środków rozwoju obszarów wiejskich, oraz zastosowane metody pomiaru;
  5. informację, czy zawiadomienie o kontroli zostało przekazane beneficjentowi, a jeśli tak – z jakim wyprzedzeniem;
  6. informacje o wszelkich szczególnych środkach kontroli, jakie należy zastosować w ramach poszczególnych systemów pomocy lub wsparcia;
  7. informacje o wszelkich dodatkowych środkach kontroli;
  8. informację o każdej stwierdzonej niezgodności, która może wymagać powiadomienia innych organów
    w związku z innymi systemami pomocy, środkami wsparcia lub zasadą wzajemnej zgodności;
  9. informację o każdej stwierdzonej niezgodności, która może wymagać działań następczych w kolejnych latach.

W raporcie z kontroli zawarte są także szczegółowe opisy kodów pokontrolnych, wskazujące na rodzaj stwierdzonych podczas kontroli rozbieżności. Raport nie zawiera jednakże informacji o zmniejszeniach płatności lub ich nieprzyznaniu. Należy podkreślić, że rolą inspektorów przeprowadzających kontrole jest sprawdzenie, bezpośrednio w terenie, poprawności deklaracji złożonej przez rolnika w pojedynczym wniosku. Inspektorzy nie wypowiadają się co do wpływu stwierdzonych uchybień na zmniejszenia lub odmowę płatności. Oceny wyników raportu z kontroli dokonuje Kierownik Biura Powiatowego ARiMR podczas przeprowadzanej kontroli administracyjnej wniosku. Posiada on cały materiał dowodowy wpływający na wysokość przyznanych płatności lub nałożeniu ewentualnych sankcji.

Informacje o wszystkich zmniejszeniach, wkluczeniach czy sankcjach stwierdzonych w trakcie całego procesu obsługi wniosku są przekazywane beneficjentowi w decyzji o przyznaniu płatności.

Zgodnie bowiem z art. 19 ust. 1 ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego wysokość płatności:

  1. obszarowej w danym roku kalendarzowym ustala się jako iloczyn powierzchni obszaru zatwierdzonego do danej płatności i stawki tej płatności na 1 ha tej powierzchni,
  2. do zwierząt w danym roku kalendarzowym ustala się jako iloczyn liczby zwierząt zatwierdzonych do danej płatności i stawki tej płatności na 1 sztukę

– po uwzględnieniu m.in.: zmniejszeń, wykluczeń lub pozostałych kar administracyjnych wynikających ze stwierdzonych nieprawidłowości lub niezgodności.

Ponadto beneficjent, podczas obsługi wniosku, ma prawo zgłaszać do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zmiany/korekty do wniosku oraz informować np. o wystąpieniu siły wyższej. Dokumenty, które beneficjent może dostarczyć do ARiMR mogą mieć wpływ na ostateczną wysokość płatności, która zostanie przyznania beneficjentowi.

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące wniosku zgłoszonego przez KRIR w sprawie doprecyzowania raportu pokontrolnego sporządzanego przez ARiMR, zostały już pisemnie przekazane KRIR przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

T.W.: Dziękuję za rozmowę.

zywnosc.com.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim –  regulamin