Rolniczy handel detaliczny

Aktualności

Na działanie w ramach Rolniczego Handlu Detalicznego decyduje się coraz więcej osób. RHD to dla rolników prowadzących gospodarstwa rodzinne nowa forma zbycia wytworzonych przez siebie produktów. Wprowadzone od 2017 roku przepisy ułatwiają prowadzenie produkcji i wprowadzanie
na rynek przez rolników żywności w krótkich łańcuchach sprzedaży producent – konsument, bez udziału pośredników.

Dotychczas sprzedaż żywności wyprodukowanej we własnym gospodarstwie była regulowana w różnych formach, w zależności od tego, czy był to produkt pierwotny czy przetworzony. Obowiązywały dostawy bezpośrednie, sprzedaż bezpośrednia lub tzw. MOL-e, czyli produkcja marginalna, lokalna i ograniczona. Rolniczy handel detaliczny łączy część uprawnień i zobowiązań producenta z poprzednich rozporządzeń, nie unieważniając ich jednocześnie. Stwarza polskim rolnikom sprzyjające warunki prawne do sprzedaży żywności wyprodukowanej w całości lub w części z własnej uprawy, chowu lub hodowli.

W ramach rolniczego handlu detalicznego można sprzedawać surowce pochodzenia roślinnego – zboża, warzywa, owoce, zioła, zwierzęcego – surowe mleko, śmietanę, jaja, miód, jak również przetworzoną żywność, np.: oleje, chleby, dżemy, soki, przetwory z owoców, warzyw, grzybów, zboża. Możliwa jest także sprzedaż
i przygotowane posiłków nie mięsnych, takich jak: pierogi, kopytka, kluski śląskie, knedle z owocami, placki ziemniaczane i inne.

Rolniczy handel detaliczny umożliwia też produkcję i przetwarzanie żywności pochodzenia zwierzęcego, a więc, np. rozbiór, krojenie i mielenie mięsa, a także produkcję produktów mięsnych (np. szynki, kiełbasy oraz produktów mlecznych (np. sery twarogi), a także rybnych i jajecznych. Wszystkie produkty mają jednak limity dopuszczalnej sprzedaży, na przykład rolnik może sprzedać rocznie 1000 litrów oleju, a produktów mięsnych 1400 kg.

Na nową formę sprzedaży produktów rolnych mogą się zdecydować rolnicy, ale także pszczelarze. By zacząć działać w ramach rolniczego handlu detalicznego, należy w ciągu 30 dni przed rozpoczęciem przetwórstwa zgłosić się do inspekcji sanitarnej bądź inspektoratu weterynarii. Jeśli będziemy korzystać tylko z produktów pochodzenia roślinnego – trzeba złożyć wniosek do Sanepidu o wpis zakładu do rejestru zakładów podlegających urzędowej kontroli organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W przypadku żywności pochodzenia zwierzęcego lub złożonego – trzeba zgłosić się do powiatowego lekarza weterynarii.

Przetwarzanie produktów roślinnych i zwierzęcych oraz ich sprzedaż nie może się odbywać przy zatrudnianiu osób na podstawie umowy o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze – z wyłączeniem uboju zwierząt, rozbioru, podziału i klasyfikacji mięsa, przemiału zbóż, wytłoczenia oleju
i soku. Rolnik produkujący i sprzedający żywność w ramach RHD powinien między innymi uzyskać orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych.

W ramach rolniczego handlu detalicznego, rolnik może przetwarzać żywność m.in. we własnej kuchni przy zachowaniu warunków higienicznych określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego nr 852 z 2004 roku. Obowiązuje przy tym zasada, że w przypadku gdy produkcja prowadzona jest przy wykorzystaniu pomieszczeń używanych głównie jako prywatne domy np. kuchni, obowiązują uproszczone wymagania higieniczne. Każdy przypadek powinien być jednak rozpatrywany indywidualnie, biorąc pod uwagę stan kuchni, wyposażenie oraz warunki prowadzenia przetwórstwa. Kuchnia powinna być dostosowana do rodzaju i wielkości prowadzonej produkcji, tak aby zapewnić, że wszystkie operacje będą wykonywane w sposób higieniczny, minimalizujący ryzyko zanieczyszczenia krzyżowego. Wymogi higieniczne będą weryfikowane według kryteriów bezpieczeństwa żywności i oceny ryzyka.Produkcja może być prowadzona w przystosowanym pomieszczeniu znajdującym się w innym budynku niż dom mieszkalny, np. w budynku gospodarczym przysposobionym na tzw. kuchnię letnią. Do prowadzenia produkcji
w ramach RHD można wykorzystywać każdego rodzaju pomieszczenia przy założeniu, że w miejscu prowadzenia produkcji zostaną spełnione odpowiednie dodatkowe wymagania zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego nr 852 z 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. Informację o prowadzeniu produkcji w tego typu pomieszczeniach powinno się zgłosić przy rejestracji zakładu.

Przechowywanie żywności powinno zapewnić zachowanie łańcucha chłodniczego, jeśli to wymagane. Należy stosować zasady Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) i Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP) oraz uproszczoną procedurę opartą na zasadach systemu HACCP. W przypadku korzystania z wody z ujęcia własnego należy dokonać badania wody pod kątem zanieczyszczeń mikrobiologicznych oraz parametrów fizyko – chemicznych wg rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w miejscu produkcji żywności.

Sprzedaż żywności wyprodukowanej we własnym gospodarstwie może odbywać się w miejscu jej wytworzenia, na wystawach, festynach, targach i kiermaszach. Jest możliwa tylko bezpośrednio do konsumenta końcowego, nie można jej wykorzystywać do dalszej odsprzedaży. Obszar sprzedaży nie jest określony ani zawężony terytorialnie.

Co ważne, rolnicy mogą sprzedawać żywność w ramach rolniczego handlu detalicznego bez obowiązku płacenia podatku do kwoty 20 tys. zł. Zwolnienie ma charakter pomocy de minimis w rolnictwie. Jeżeli rolnik sprzeda powyżej 20 tys. zł może dalej prowadzić sprzedaż, ale będzie zobowiązany do zapłacenia zryczałtowanego podatku w wysokości 2%.

W ramach Rolniczego Handlu detalicznego obowiązkowe jest prowadzenie ewidencji sprzedaży żywności odrębnie za każdy rok podatkowy, która zawiera co najmniej numer kolejnego wpisu, datę i kwotę uzyskania przychodu, przychód narastająco od początku roku oraz rodzaj i ilość przetworzonych produktów. Dzienne przychody muszą być ewidencjonowane w dniu sprzedaży. Sprzedaż może następować wyłącznie w miejscach, w których produkty zostały wytworzone np. w gospodarstwie lub miejscach przeznaczonych do prowadzenia handlu np. targowisko. Istotny jest fakt, że zdjęto z rolnika obowiązek przygotowania projektu technologicznego nakładając jedynie obowiązek rejestracji. Jeśli zaś chodzi o wymagania higieniczne, to nadal obowiązują przepisy unijne, które jak podkreśla ustawodawca, powinny być stosowane w sposób elastyczny, biorąc pod uwagę zakres prowadzonej działalności, wielkość zakładu i jego specyfikę. Przepisy te dopuszczają także wykorzystanie sprzętu i urządzeń kuchni znajdującej się w gospodarstwie domowym, z zastosowaniem uproszczonych wymagań higienicznych zgodnie z polityką bezpieczeństwa żywności.

Reasumując, wprowadzenie zaproponowanych zmian z pewnością stanowi istotną zachętę dla rolników prowadzących niewielkie gospodarstwa do legalizacji własnej działalności, w szczególności legalizacji przetwórstwa. W efekcie zyska większość z nas bo jako potencjalni konsumenci będziemy mieć większość pewność, że otrzymamy produkt wysokiej jakości bezpośrednio od rolnika.