Przyszłość żywności i rolnictwa
Dzięki prostszym zasadom i bardziej elastycznemu podejściu wspólna polityka rolna (WPR) przynosi rzeczywiste rezultaty, wspierając rolników i zrównoważony rozwój rolnictwa w UE. Taka jest idea przewodnia przyjętego dziś przez Komisję Europejską komunikatu pt. „Przyszłość żywności i rolnictwa”. Przedstawiono w nim, w jaki sposób zadbać o to, aby najstarsza wspólna polityka UE pozostała aktualna w przyszłości.
Najważniejszą inicjatywą jest zwiększenie odpowiedzialności państw członkowskich za to, w jaki sposób inwestują przyznane im fundusze WPR, i na co je przeznaczają, co ma ułatwić realizację ambitnych wspólnych celów w obszarze ochrony środowiska, zmiany klimatu i zrównoważonego rozwoju.
Jyrki Katainen, wiceprzewodniczący odpowiedzialny za zatrudnienie, wzrost gospodarczy, inwestycje i konkurencyjność, powiedział: Wspólna polityka rolna powstała w 1962 r. Musimy sprawić, aby nadal gwarantowała np. zdrową i smaczną żywność dla konsumentów oraz miejsca pracy i wzrost gospodarczy na obszarach wiejskich. Jednocześnie jednak WPR musi się zmieniać, podobnie jak pozostałe dziedziny polityki. Nasz wniosek, opierający się na wynikach szeroko zakrojonych konsultacji z zainteresowanymi stronami, stanowi ważny krok na drodze do modernizacji i uproszczenia WPR. Komisja proponuje nowy model realizacji polityki rolnej. W większym niż dotychczas stopniu skorzystano w nim z zasady pomocniczości, zakładając opracowanie przez państwa członkowskie planów strategicznych WPR, obejmujących ich działania w ramach filaru I i filaru II. Umożliwi to uproszczenie, zwiększenie spójności i lepsze monitorowanie wyników.
Phil Hogan, komisarz do spraw rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich, stwierdził: Dzisiejszy komunikat sprawi, że wspólna polityka rolna będzie realizować nowe cele, takie jak wspieranie inteligentnego i odpornego sektora rolnego, wzmocnienie ochrony środowiska i działań w dziedzinie klimatu oraz wzmocnienie tkanki społeczno-gospodarczej obszarów wiejskich. Oznacza on również znaczącą zmianę realizacji wspólnej polityki rolnej. Obecny system zostanie zastąpiony nowym systemem wdrażania, w którym, zgodnie z zasadą pomocniczości, znacznie większą rolę odgrywać będą państwa członkowskie i regiony.
W ramach nowego, uproszczonego i bardziej elastycznego podejścia zachowana zostanie struktura dwufilarowa. Jednocześnie określane będą też jednak szczegółowe działania, służące realizacji celów ustalonych na szczeblu UE. Każde państwo UE opracuje następnie własny plan strategiczny, określający, w jaki sposób zamierza ono osiągnąć wspomniane cele. Plany te będą zatwierdzane przez Komisję. W podejściu tym większą wagę przywiązuje się do monitorowania postępów niż do zgodności. Kluczowe jest też zapewnianie, aby finansowanie przynosiło konkretne rezultaty. Przejście od ujednoliconego podejścia do podejścia dostosowanego do konkretnych potrzeb oznacza, że faktyczny wpływ na politykę i jej skutki będą mieli ci, którzy realizują ją w terenie.
Wsparcie dla rolników będzie nadal udzielane za pośrednictwem systemu płatności bezpośrednich. Komunikat nie uprzedza wyniku debaty na temat przyszłości finansów UE ani treści wniosku dotyczącego kolejnych wieloletnich ram finansowych (WRF). Celem jego autorów nie było wyczerpujące ujęcie tematu, lecz przeanalizowanie niektórych możliwości zapewnienia sprawiedliwego i lepiej ukierunkowanego wsparcia dochodów rolników.
Zmiana klimatu i presja na zasoby naturalne będą w dalszym ciągu wywierać wpływ na rolnictwo i produkcję żywności. Przyszła WPR powinna odzwierciedlać ambitniejsze cele w zakresie efektywnego wykorzystania zasobów, ochrony środowiska i działań w dziedzinie klimatu.
Inne propozycje obejmują:
- Zachęcanie do korzystania z nowoczesnych technologii w celu wsparcia rolników w terenie i zapewnienia większej przejrzystości i pewności rynku
- Zwrócenie większej uwagi na zachęcanie młodych ludzi do podejmowania działalności rolniczej poprzez działania skoordynowane z kompetencjami państw członkowskich w takich dziedzinach jak opodatkowanie gruntów, planowanie przestrzenne i rozwój umiejętności
- Reagowanie na obawy obywateli dotyczące zrównoważonej produkcji rolnej, w tym zdrowia, żywienia, marnotrawstwa żywności i dobrostanu zwierząt
- Zadbanie o spójność działań w różnych dziedzinach polityki mających wymiar globalny, takich jak handel, migracja i zrównoważony rozwój
- Utworzenie unijnej platformy współpracy w zakresie zarządzania ryzykiem, aby jak najskuteczniej pomagać rolnikom, którzy są konfrontowani z nieprzewidywalnością klimatu, zmiennością rynku i innymi rodzajami ryzyka
Odpowiednie wnioski ustawodawcze wprowadzające w życie cele nakreślone w komunikacie zostaną przedstawione przez Komisję w pierwszej połowie 2018 r., po opublikowaniu wniosku dotyczącego wieloletnich ram finansowych.
Kontekst
W dniu 2 lutego 2017 r. Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje na temat przyszłości wspólnej polityki rolnej (WPR), aby zbadać, w jaki sposób najlepiej uprościć i zmodernizować obecną politykę. W trakcie trzymiesięcznego okresu konsultacji Komisja Europejska otrzymała ponad 320 000 odpowiedzi, głównie od osób prywatnych. Konsultacje wykazały, że większość respondentów chce utrzymania silnej wspólnej polityki rolnej na poziomie Unii Europejskiej, ale że konieczne jest jej uproszczenie i zwiększenie elastyczności, aby w większym stopniu koncentrowała się ona na realizacji swoich kluczowych zadań, którymi są: zapewnianie rolnikom godnego poziomu życia, ochrona środowiska i przeciwdziałanie zmianie klimatu.
Źródło: Komisja Europejska