Dzień Chruścika
11 grudnia obchodzimy Dzień Chruścika. Ci, którzy spodziewają się, że to święto smakowitych i kalorycznych wypieków, mogą być rozczarowani. Będące dziś na widelcu chruściki, to owady wodne, które są prawnie chronione i spełniają ważną funkcję w procesie biomonitoringu.
Pomysłodawcą święta chruścika jest Lech Pietrzak, który zaproponował Dzień Chruścików na antenie radiowej Trójki w 2002 roku. Inicjatywa zyskała uznanie i szybko przerodziła się w coroczne wydarzenie.
Chruściki należą do rzędu owadów wodnych o przeobrażeniu zupełnym. Są stosunkowo niewielkich rozmiarów, od 2 mm do 4-5 cm. Największe z nich, zamieszkują Himalaje.
Cechą charakterystyczną postaci dorosłych są włoski na skrzydłach, natomiast larwy mają wyraźnie odnóża analne zakończone pazurkiem. Nazwę łacińską – Trichoptera, czyli włoskoskrzydłe – zawdzięczają obecnym na skrzydłach postaci dorosłych (imagines) licznym włoskom, czym odróżniają się od blisko z nimi spokrewnionych motyli (Lepidoptera, czyli łuskoskrzydłe).
W Polsce występuje blisko 290 gatunków, w Europie ponad 900, a na całym świecie opisano ponad 14 tysięcy gatunków obecnie żyjących oraz 685 gatunków kopalnych. Jednakże przypuszcza się, że współcześnie na Ziemi może występować nawet do 50 tysięcy gatunków.
Larwy tych drobnych owadów, żyjące w toni wodnej rzek, potoków, jezior czy stawów, samodzielnie budują sobie własne twierdze, wewnątrz których chronią swe bezbronne ciała. Za budulec służy im wszystko, co niesie woda lub co opadnie na dno. Za spoiwo – przędza jedwabna, w którą wplatają elementy budulca. Domki nie chronią swych budowniczych przed zanieczyszczeniem wód. Ścieki komunalne czy poprzemysłowe, pozostałości pestycydów, detergentów i metale ciężkie spłukane przez wody opadowe, przelewają się wraz z wodą przez chruścikowe twierdze i uniemożliwiających tym owadom prawidłowy rozwój, a nawet przeżycie.
Trichopterolodzy, czyli specjaliści od chruścików oraz ekotoksykolodzy, sporo już wiedzą o tym, jak interpretować znikanie najwrażliwszych, spośród około 290 gatunków polskich chruścików z zanieczyszczonych wód. Wiele cech biologii tej grupy owadów sprawia, że wykorzystuje się je w obserwacji stanu czystości wód wielu akwenów.
Crunoecia irrorata jest gatunkiem prawnie chronionym w Polsce od 2004 roku.
Fot. James Lindsey at Ecology of Commanster, CC BY-SA 3.0
zywnosc.com.pl
© Materiał chroniony prawem autorskim – regulamin
